تاپ صدا

بابک زرین تاکنون آلبوم‌های متعددی منتشر کرده و همواره خوانندگان جدیدی را به موسیقی پاپ ایران معرفی نموده است. از عمده کارهای وی ساخت آلبوم‌های فراموشم نکن (چنگیز حبیبیان)، رهسپار و حلالم‌کن (سام اسدی)، آخدا (حمید حامی)، رفیقانه (امیر فاتحی) صدام غم داره (حسین عنابستانی)، درد مشترک (مهدی نیکخواه) و… بوده است. در حوزه سینما و تلویزیون هم تاکنون ساخت موسیقی متن سریال‌های مهمانپذیر طوبی، مردان کوچک و تله فیلم‌های رجز، بلندپرواز و… را به عهده داشته است. زرین، آهنگسازی سریال «تبریز در مه» که این شب‌ها از شبکه اول سیما پخش می‌شود را نیز بر عهده داشته است.

وجود ملودی آرام در آثارتان به عنوان یک ویژگی خاص معرفی می‌شود. نظرتان را درخصوص این ویژگی بفرمایید.
خب عمدتاً جنس موسیقی من ملودی آرام است و بیشتر موسیقی‌هایی که می‌نویسم بازتابی از تمام خصوصیاتی است که در درون خودم دارم و در آنها نوعی رفاقت خاص هست و از عمده بازخوردهایی که از برخورد مخاطبانم دیده‌ام اگر بخواهم تیتروار بگویم موسیقی من موسیقی رفاقت، موسیقی آرامش و اگر گاهی موسیقی خشنی هم دارم خشمی ‌عاشقانه است.

یعنی شما برای ساخت موسیقی‌هایتان فقط به احساسات و درونیات خودتان توجه می‌کنید؟
خیر. علاوه بر درونیات و دغدغه‌های خودم سعی می‌کنم فاکتورهای دیگری هم مدنظر قرار دهم و سلیقه مردم و احساس خواننده هم برایم اهمیت دارد و اگر موسیقی فیلم یا سریال باشد بخشی از آن به محتوای فیلم بستگی دارد. در مجموع من شخص جمع‌گرایی هستم و کار تیمی‌ برایم اهمیت زیادی دارد و همیشه نظرات جمع هم برایم مهم است و از همه مهم‌تر مردم و سلیقه مردم است که اهمیت ویژه‌ای دارد.

از میان عناصر یک موسیقی خوب کدام‌یک برای شما اهمیت بیشتری دارد؟
خب هر قطعه موسیقی از عناصری مانند شعر، ملودی، تنظیم، سازبندی و خواننده تشکیل شده که به نظرم هرکدام در سطح بخصوصی قرار دارند و از آنجا که عمدتاً تیم‌وار فکر می‌کنم، آنچنان برایم پیچیدگی ندارد که بخواهم عنصری را خیلی بر دیگری برجسته‌تر کنم، اما اگر بخواهم این سوال شما را پاسخ بگویم باید عرض کنم که ترانه و ملودی برای من اهمیت بیشتری دارند. در کار من ترانه حکم فیلمنامه را دارد و ملودی نقش کارگردان را و نهایتاً خواننده‌ای که آن را می‌خواند نقش بازیگر دارد و معتقدم این سه عنصر باید توانایی و قابلیت این را داشته باشند که بتوانند کارهای متفاوتی عرضه کنند، مثلاً در یک کاست که 8 ترانه خوانده می‌شود شما 8 کار متفاوت و 8 بازی متفاوت از آن خواننده یا بازیگر بشنوید، اعم از شاد، غمگین، عاشقانه و… . یک خواننده خوب هم باید مانند یک بازیگر خوب بتواند نقش‌های متفاوت را بخوبی بازی کند، در حالی که خیلی از بازیگرها یا خواننده‌های ما تک بعدی و تک نقشی هستند، ولی من دوست دارم بازیگر یا خواننده من بتواند تمام نقش‌های من را بخوبی بازی کند.

ملاک‌های شما برای انتخاب ترانه چیست؟
من ترانه‌هایی را دوست دارم که فضای آنها برایم قابل لمس باشند و مردم هم بتوانند براحتی با آنها ارتباط برقرار کنند. دوست دارم فضای ترانه چیزی باشد که آن را تجربه و با آن زندگی کرده باشم. اگر تمام سال‌هایی را که زندگی کرده‌ام در نظر بگیریم از همان سال‌هایی که زندگی را فهمیده‌ام اتفاقات زیادی در زندگیم رخ داده و اگر قرار شود ترانه شود شاید بیش از هزار ترانه بشود ساخت. بنابراین اصلی‌ترین چیزهایی را که در زندگی‌ام تجربه کرده‌ام دوست دارم در ترانه‌هایم باشند، به همین خاطر در عمده کارهایم آن چیزهایی را می‌شنوید که تجربه کرده‌ام.

راز ماندگاری یک موسیقی خوب را در چه می‌دانید؟
به نظرم وقتی پس از سال‌ها یک کاری پخش شود و عمده مردم آن را با خودشان زمزمه کنند و در ذهنشان مانده باشد متوجه می‌شوی که کار ماندگاری شده است و عمده کارهایی که مردم بتوانند براحتی با آنها ارتباط برقرار کنند و آن ملودی بخشی از زندگی مردم باشد کار ماندگاری می‌شود که عمدتاً این جور کارها حتماً باید ترانه خوب، ملودی و خواننده خوبی هم داشته باشند.

می‌شود برای کارهای شما مرزبندی خاصی ذکر کرد، یعنی جنس موسیقی شما چیست، پاپ یا سنتی؟
جنس موسیقی من بیشتر پاپ است. گاهی پاپ ایرانی و گاهی کلاسیک و تا به حال به آن صورت خیلی جدی وارد موسیقی سنتی نشده‌ام، ولی در آینده قصد دارم بیشتر وارد این مقوله شوم.

در حال حاضر وضعیت موسیقی پاپ ما را چگونه می‌بینید و چه چشم‌اندازی برای آن ترسیم می‌کنید؟
به نظرم موسیقی پاپ ما در حال حاضر در وضعیت بدی نیست و دوستان در این عرصه خیلی خوب پیش می‌روند و روز به روز تلاششان را بیشتر می‌کنند و پیشرفت‌های خوبی را هم مشاهده می‌کنیم و به نظرم در آینده اتفاقات خوبی هم در این عرصه خواهد افتاد، چون ما در این زمینه استعدادهای خیلی خوبی داریم و اگر عرصه را بیشتر برای آنان مهیا و امکانات و بسترهای لازم را برایشان فراهم کنیم یکی از قطب‌های مهم موسیقی در دنیا خواهیم شد.

درخصوص نحوه همکاریتان با سریال تبریز در مه بگویید؟
ظاهراً در ابتدا گزینه‌های زیادی برای آهنگسازی این سریال بوده و وقتی محمدرضا ورزی، کارگردان سریال یکی از کارهای من را گوش داده و خوششان آمده و با جستجوهایی که کرده بود از طریق یکی از دوستانم با من آشنا شد و پس از دعوت از من گفت‌وگوهایی خوبی با هم داشتیم و من در همان برخورد اول از نقطه نظرات و شناخت خیلی خوب ایشان از موسیقی خوشم آمد و ایشان هم با شناختی که از من پیدا کرده بود و تاکیدش روی ملودی ساز بودن من، تا حد زیادی به توافق رسیدیم و در نهایت پس از چند ماه که سریال کلید خورده بود با من تماس گرفتند و آبان 89 قرارداد بستیم و شروع به کار نمودیم. ورزی یک‌سری از خواسته‌ها و نقطه نظراتش را گفت و من هم تاکید داشتم که ارکسترهایم را زنده بگیرم و ایشان هم پذیرفتند و با همکاری خوب آقای لدنی تهیه‌کننده پرتلاش سریال، تمامی ‌امکاناتی که لازم داشتم را در اختیارم قرار دادند.

با توجه به تاریخی بودن فضای سریال، آیا مطالعات و پژوهش‌هایی هم قبل از سریال داشتید تا بیشتر به آن فضا نزدیک شوید؟
خب من تا قطعی شدن کار و شروع، زمان بسیار کمی‌ داشتم که با توجه به این زمان محدود بیشترین کمک را از کارگردان سریال گرفتم و با توجه به شناخت عمیق و تسلط خوبشان بر تاریخ طی جلسات فشرده‌ای که با هم داشتیم ایشان اطلاعات خوبی در این زمینه به من دادند و خودم هم مطالعات محدودی در خصوص آن زمان داشتم و همه این عوامل کمک کردند تا حدی بتوانم با آن حال و هوا آشنا شوم.

با توجه به فضاها و شخصیت‌های متعدد در این سریال تاریخی، شخصیت‌محوری در ساخت موسیقی تا چه حد برایتان مهم بود و در کار به آن پرداختید؟
خب با توجه به تاریخی بودن سریال و فضاهای مختلفی که داشت تلاش کردم برای هرکدام از شخصیت‌های اصلی و محوری سریال تم خاصی را تعریف و اجرا کنم. همان طور که می‌بینید در دربار تهران موسیقی ایرانی و دربار تبریز از موسیقی آذری استفاده کردم، برای میرزا عیسی و خاتون یک تم خاص، قائم‌مقام و فتحعلی‌شاه و دربار تهران که موسیقی سنگینی داشت از تار و سه‌تار و تنبک استفاده کردم و حتی برای ناپلئون از تم‌های خارجی و خاص خودش استفاده کردم و با مشورتی که با ورزی داشتم تم ناپلئون را با سازهای بادی خودمان ضبط کردم.

برای این کار عمدتاً از چه سازهایی استفاده کردید؟ برای بخش‌های خارجی از نوازندگان غیرایرانی هم استفاده کردید؟
من در ساخت موسیقی این سریال از عمده سازهای ایرانی و کلاسیک استفاده کردم و به صورت ارکستر زنده متشکل از 32 نوازنده ایرانی و با همکاری صمیمانه میلاد فرهودی و حمیدرضا آداب در امر صدابرداری، موسیقی را در استودیو پاپ ضبط کردیم که استاد ناصر فرهودی هم نظارت داشتند که جا دارد از تمامی‌ زحمات آنان تشکر کنم و باید عرض کنم که برای ساخت موسیقی‌های خارجی دربار فرانسه هم تماماً از نوازندگان ایرانی استفاده کردیم و در مجموع حدود 2 هفته ضبط موسیقی داشتیم و واقعاً کار سنگین و پرفشاری بود.

به طور کلی موسیقی سریال را چند درصد به ایرانی و چند درصد به آذری اختصاص دادید؟
به صورت کلی تم‌های من ایرانی بودند و در اصل هم موضوع کلی فیلم ملی و در مورد ایران بود، اما با توجه به تاکیدی که روی شخصیت عباس میرزا بود و قسمت عمده‌ای از کار که در تبریز اتفاق می‌افتاد درصدی را هم به موسیقی آذری و متناسب با آن فضا قرار دادیم.

در طول سریال چند تصنیف آذری که عمدتاً جزو فولکلور‌های آن منطقه هم بودند اجرا می‌شوند. در خصوص نحوه ساخت این تصنیف‌ها توضیح دهید.
خب چند قطعه معروف آذری بود که کارگردان از من خواستند تنظیم مجدد کنم و در طول سریال پخش کنیم. بار اول که خودم تنظیم کردم، احساس کردم خیلی به لهجه آذری نزدیک نشده و با توجه به این‌که آشنایی عمیقی با لهجه موسیقی آذری نداشتم تصمیم گرفتم از یک آهنگساز خوب آن دیار کمک بگیرم که برای تنظیم آنها از حسین فاضل استفاده کردم و تصانیف آذری را با نظارت خودم، ایشان تنظیم کردند و انصافاً هم زحمات زیادی کشیدند و آقای علی خدایی هم به زیبایی اجرا کردند و به نظرم کارهای خوبی در آمدند.

در تیتراژ ابتدایی سریال، شاهد نوعی موسیقی تلفیقی و متفاوت هستیم. ابتدا با یک تم خاص شروع و به تناوب با حرکت تیتراژ، تم‌ها عوض شده و بیننده انواع موسیقی ایرانی، آذری، جنگی و… را شاهد است. در خصوص این تغییرات و نوع تم‌ها توضیحات بیشتری بفرمایید.
خب از نگاه هوشمندانه شما سپاسگزارم. همان طور که می‌دانید تیتراژ ابتدایی یک سریال نوعی مقدمه و باید بیانگر کلیت آن سریال باشد یعنی همان ابتدا به مخاطب نشان داد که با چه فیلم و سریالی مواجه است. شما ابتدای این سریال می‌بینید که با ضرب زورخانه شروع می‌شود، سپس ساز قانون که بیانگر شخصیت میرزا عیسی و خاتون است، سپس سازهای بادی و زهی که بیانگر جنگی بودن فضا، صدای ویلون که نماد موسیقی کلاسیک و سفارت‌های خارجی است، پس از آن با موسیقی و تصنیف آذری نشان می‌دهیم که در تبریز هم هستیم و نهایتاً با نوای تار و سه‌تار دربار تهران را نشان می‌دهیم. در مجموع در خصوص موسیقی تیتراژ ابتدایی می‌توانم بگویم که همان ابتدا فضای عمومی و شخصیت‌های سریال معرفی شده تا بیننده را آماده کنیم که با چه سریال و چه فضایی مواجه است.

و در تیتراژ پایانی؟
خب در تیتراژ پایانی باید هدف کلی کارگردان و گروه را از ساخت سریال بیان کنیم که با آن شروع ضربتی از وطن می‌گوید و عمدتاً در خیلی از کارهایم ضربه نهایی را همان اول و خیلی محکم وارد می‌کنم تا مقصود اصلی ام را همان ابتدا بیان کنم که در این تیتراژ مقصود نهایی و حرف اصلی آن در مورد وطن و ایران است که افشین یداللهی سروده و سالار عقیلی اجرا نمود.

در خصوص نحوه انتخاب شاعر و خواننده تیتراژ بگویید.
خب در تیتراژ ابتدایی و تصنیف‌های آذری همان طور که عرض کردم از علی خدایی استفاده کردم، درخصوص تیتراژ پایانی هم آقای ورزی اصرار داشتند که از سالار عقیلی استفاده کنیم که خودم هم بی‌میل نبودم و به صدای ایشان علاقه‌مند بودم و می‌دانستم بخوبی می‌توانند اجرا کنند، درخصوص شاعر هم تشخیص دادم که از افشین یداللهی استفاده کنم و سفارش شعر را به ایشان دادم و طی چند رفت و برگشت و رسیدن به متن نهایی شعر آن را سرود و سالار عقیلی اجرا نمود و جا دارد از افشین یداللهی که تا آخرین لحظه در خدمت تیم کاری بود کمال تشکر را داشته باشم.

بهتر نبود از یک خواننده جدید که صدایش هم برای مردم تازگی داشته باشد استفاده کنید؟ با توجه به این‌که عمدتاً شما را به عنوان آهنگسازی می‌شناسند که خواننده ساز هم هستید.
خب شاید می‌توانستم، اما با توجه به پیشنهاد کارگردان که علاقه‌مند بودند از سالار عقیلی استفاده کنم شاید ایشان بهترین کسی بود که می‌توانست آن را با این کیفیت اجرا کند و به نظرم این کار اینقدر متفاوت بود که بتواند حرف‌هایی برای گفتن داشته باشد و در ذهن‌ها ماندگار شود.

آیا در آینده باز هم خواننده جدیدی را به جامعه موسیقی معرفی خواهید کرد؟
بله، بزودی یک خواننده جدید به نام ارسطو امین را معرفی خواهم کرد که مطمئناً در آینده از او بیشتر خواهید شنید.

ساخت یک سریال که همزمان در حال ساخت و پخش باشد مطمئناً مشکلات خاص خودش را دارد. از سختی‌ها و مشکلاتی که در ساخت این سریال داشتید بگویید.
خب ساخت یک سریال تاریخی که همزمان در حال ساخت و هرشب هم پخش شود سختی‌های خاص خودش را داشت و محدودیت زمانی همواره بر ما فشار می‌آورد و در بخش تدوین و صداگذاری که قسمت به قسمت انجام می‌شد و کار لحظه به لحظه و پراسترس بود و همچنان هم ادامه دارد واقعاً جا دارد از حامد محمدیان که لینک موسیقی سریال را به عهده داشت و احسان جعفری تدوینگر این سریال کمال تشکر را داشته باشم که با وجود مشغله‌هایی که داشتند، دلسوزانه کار کردند و همکاری خیلی نزدیکی با من داشتند و تا پایان کار با ما بودند.